آزادی مشروط در جرایم مواد مخدر، یکی از راه‌های خلاصی از زندان است که می‌تواند توسط یک وکیل مواد مخدر مجرب بعد از طی بخشی از دوره محکومیت به محکوم پیشنهاد شود.
دریافت آزادی مشروط یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های مواد مخدر محسوب می‌شود که نیازمند دانش بالا در زمینه جرم مواد مخدر از سمت وکیل پایه یک می‌باشد. در این مطلب در مورد این موضوع به تفصیل صحبت کردیم و نکات مهمی را به شما گفتیم.
آزادی مشروط چیست؟
آزادی مشروط، نوعی آزادی است که قبل از پایان دوران محکومیت به شخص محکوم داده می‌شود که اگر شرایط مربوط به دادگاه را رعایت کند، مابقی دوران محکومیت خود را در زندان سپری نکند. در این رابطه در ماده ۵۸ قانون مجازات اسلامی عنوان شده است:
در رابطه با محکومیت حبس تعزیری، دادگاه صادر کننده می‌تواند در مورد آن دسته از محکومانی که دارای حبسی بیش از ۱۰ سال هستند، پس از تحمل نصف دوران محکومیت ( در سایر موارد پس از تحمل یک سوم مدت محکومیت ) به پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام، حکم آزادی مشروط برای این دسته از افراد صادر شود.
البته این حکم در ازای شرایط زیر صادر می‌شود:
۱) محکوم در دوران مجازات خود رفتاری پسندیده داشته و حسن اخلاق نشان دهد.
۲) از رفتار و کردار شخص محکوم این مورد استدلال شود که دیگر مرتکب جرم نمی‌شود.
۳) بر اساس تشخیص دادگاه، شخص خاطی باید تا آنجایی که ممکن است بتواند ضرر و زیانی که مرتکب شده و دادگاه برای جرم در نظر گرفته را پرداخت کند.
۴) محکوم تا قبل از این مورد، از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد.
بنابراین می‌توان اینگونه آزادی مشروط را تعریف کرد که آزمایش شخص محکوم در مدت زمان محکومیت که بررسی شود رفتار و حرکات وی مطلوب است یا خیر و بر اساس آن اقدام به آزادی مطلق وی گرفته می‌شود.
آزادی مشروط باید در دادگاهی بررسی شود که حکم نهایی را داده است. به عنوان مثال اگر حکم محکومیت فرد در دادگاه تجدید نظر صادر شده باشد، همان دادگاه باید در مورد آزادی مشروط شخص اظهار نظر کند. ولی اگر حکم شخص در دیوان عالی کشور ثبت شده باشد، از آنجایی که دیوان عالی به جز موارد نقض و ابرام رای وظیفه دیگری ندارد، در مورد حکم آزادی مشروط شخص در دادگاه بدوی تصمیم گیری خواهد شد.
شرایط اعطای آزادی مشروط در جرایم مواد مخدر
برای اینکه یک مجرم در زمینه مواد مخدر بتواند آزادی مشروط کسب کند، باید از ۵ بند تبعیت کند. قانونگذار در ماده ۵۸ قانون مجازات اسلامی اعلام می‌دارد:
۱) مجرم باید حداقل یک سوم محکومیت خود را در زندان گذرانده باشد تا بتواند از آزادی مشروط برخوردار شود. یک نکته در این بخش وجود دارد و آن نیز این می‌باشد اگر مجرم به دلایل مختلفی تخفیفی در محکومیت خود دریافت کند، ملاک اعطای آزادی مشروط مقدار مدتی است که پس از تخفیف اعمال شده است.
۲) داشتن حسن اخلاق و رفتار مناسب در مدت محکومیت و مجازات شخص یک مورد بسیار مهم در تجدید نظر و اعمال آزادی مشروط است. اگر مجرم در مدت محکومیت خود رفتارهایی از خود نشان دهد که دال بر پشیمانی وی بوده و رفتار او مطابق با آرمان‌های جامعه باشد، می‌تواند از آزادی مشروط برخوردار شود.
۳) اظهار پشیمانی و نمود آن در اخلاق و رفتار شخص بسیار مهم است. در این حالت رئیس زندان، بازپرس یا دادیار تشخیص می‌دهد که مجرم آیا از این شرط برخوردار است و پشیمانی در رفتار او وجود دارد یا خیر.
۴) اگر دادگاه تشخیص دهد که شخص محکوم می‌تواند بدهی و ضرر و زیان وارده را پرداخت نماید و از طرفی مدعی نیز موافق چنین موضوعی باشد، مجرم یک گام دیگر در اعطای آزادی مشروط پیش خواهد رفت.
۵) محکوم نباید تا قبل از دریافت آزادی مشروط از آن استفاده کرده باشد. در این حالت حتی محکوم اگر یک روز نیز از آزادی مشروط استفاده کرده باشد دیگر قادر به دریافت آن نخواهد بود.
محکوم در صورتی که از ۵ شرط فوق بهره‌مند باشد و دادگاه یا سایر مراجع ذیصلاح نیز تشخیص دهند، می‌تواند از آزادی مشروط بهره‌مند شود.
قانون دیگری که باید در زمان آزادی مشروط برای مجرمان مواد مخدر در نظر داشت این است که مدت زمان آزادی مشروط نباید کمتر از 1 سال یا بیشتر از 5 سال باشد. به این معنی که اگر فردی به 21 سال زندان محکوم شده باشد و 7 سال از حکم خود را گذرانده باشد، نمی‌تواند برای 14 سال باقی مانده درخواست آزادی مشروط دهد.
مراحل درخواست و اخذ آزادی مشروط
یکی از کارهایی که یک وکیل پایه یک دادگستری حرفه‌ای در امور مواد مخدر می‌تواند انجام دهد، دریافت و پیگیری حکم آزادی مشروط برای مجرم است.
برای اینکه مجرم بتواند از حق آزادی مشروط استفاده کند، بعد از اینکه 5 شرط بالا محقق شد، به صورت زیر باید عمل کند:
- فرد محکوم یا وکیل وی باید درخواست آزادی مشروط را با رعایت تمامی شروط به دادگاه صادر کننده حکم تقدیم کند.
- دادگاه بعد از بررسی دقیق درخواست و ارسال آن به شورای عالی قضایی، نظرات مقامات زندان و دادستانی را در این مورد دریافت کند.
- شورای عالی قضایی بعد از بررسی درخواست و در بعضی از موارد مشاوره با سازمان اطلاعات و امنیت ملی، درخواست آزادی مشروط را رد یا تایید کرده و نتیجه نهایی را برای دادگاه صادر کننده حکم ارسال خواهد کرد.
- دادگاه صادر کننده باید نظر شورای عالی قضایی را به محکوم یا وکیل وی اعلام کرده و در مورد این موضوع تصمیم نهایی را بگیرد.
- در صورتی که با آزادی مشروط محکوم موافقت شد، شخص محکوم تعهدنامه‌ای را امضا خواهد کرد که در آن در مورد شرایط آزادی مشروط و قوانین و مقررات آن ذکر شده است.
- شخص محکوم باید در کلاس‌های آموزشی قانون شناسی و حقوق شرکت کرده و آمادگی بازگشت خود به جامعه را به دادگاه اثبات نماید.
- در نهایت وثیقه یا تضمینی از سمت دادگاه معین شده که باید توسط محکوم تهیه شده تا اطمینان دادگاه از عدم فرار در زمان آزادی مشروط جلب شود.
شروع یک مشاوره با وکلای حرفه ای موکل یار
مشاوره حقوقی تضمینی متخصص پایه یک دادگستری ارائه مشاوره حقوقی تلفنی آنلاین و تضمینی در موکل یار
مشاوره تلفنی
پاسخگویی 8 صبح الی 8 شب
تنها با یک کلیک با ما تماس بگیرید !
ضمانت‌های لازم برای آزادی مشروط جرایم مواد مخدر
موضوع دیگری که رابطه با آزادی مشروط عنوان می‌شود این است که آیا برای کسب این آزادی، نیاز است سند یا وثیقه‌ای قرار داده شود یا پس از طی شدن یک سوم محکومیت، استفاده از این امتیاز امکان پذیر است؟ در این رابطه باید عنوان کرد که چنین موضوعی کاملا به نظر قاضی یا مقام قضایی رسیدگی‌کننده دارد. در برخی از جرایم و با تشخیص مقام مورد نظر، شخص محکوم باید وثیقه‌ای مناسب قرار دهد. از طرفی ممکن است بنا به تشخیص این مقام، نیاز به گذاشتن وثیقه و سند نباشد و محکوم با رای دادگاه، آزادی مشروط را کسب و از آن استفاده کند.
این وثیقه می‌تواند سند رسمی ملک، آپارتمان، زمین و … یا اشیای قیمتی مانند پول، طلا و چیزهای دیگری باشد که به تایید دادگاه برسد.
نقض شرایط آزادی مشروط مواد مخدر چیست؟
نقض شرایط آزادی مشروط بدین معنی است که شخص محکوم در دوران آزادی خود دستورهای دادگاه را اجرا نکرده و شرایط اعلام شده را نقص کند. در چنین شرایطی آزادی مشروط وی مسترد شده و به محکومیت وی افزوده می‌شود. در واقع علت اصلی ارائه چنین آزادی، اصلاح اخلاقی و رفتار درست شخص محکوم است و بنابراین در صورتی که این امر سلب شود، نقض شرایط آزادی مشروط رخ داده و دادگاه می‌تواند شخص مورد نظر را محکوم کند.
مثلا اگر شخصی که به دلیل قاچاق مواد مخدر محکوم شده و از آزادی مشروط استفاده کند، اگر در دوره آزادی مشروط مجددا به این جرم بازدداشت شود، نه تنها آزادی مشروط وی لغو خواهد گشت بلکه مجازات سختگیرانه‌تری برای وی اعمال خواهد شد.
شرایط آزادی مشروط زنان و کودکان
به صورت کلی در قانون مجازات اسلامی برای کودکان و اطفالی که سن آنها بین 9 الی 18 سال است، تخفیف‌هایی برای مجازات قائل شده که می‌تواند برای جرایم مواد مخدر نیز در نظر گرفته شود.
مثلا در ماده 88 قانون مجازات اسلامی گفته شده است که برای اطفال و نوجوانانی که سن آنها بین 9 الی 15 سال است و مرتکب جرایم تعزیری شده‌اند، دادگاه می‌تواند یکی از تصمیمات زیر را اتخاذ کند:
- تسلیم به والدین یا سرپرست قانونی با اخذ تعهد برای تربیت و مواظبت از حسن اخلاق طفل یا نوجوان
- تسلیم به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر در صورتی که والدین فعلی صلاحیت لازم را نداشته باشند
- نصیحت به وسیله قاضی دادگاه
- اخطار، تذکر و اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم
- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از 3 ماه تا یک سال
به همین منوال، شرایط آزادی مشروط کودکان و اطفال در این رنج سنی نیز در ماده 90 قانون مجازات اسلامی به شرح ذیل نوشته شده است:
دادگاه می تواند با توجه به گزارش های رسیده از وضع طفل یا نوجوان و رفتار او در کانون اصلاح و تربیت یک بار در رأی خود تجدیدنظر کند و مدت نگهداری را تا یک سوم تقلیل دهد یا نگهداری را به تسلیم طفل یا نوجوان به ولی یا سرپرست قانونی او تبدیل نماید. تصمیم دادگاه مبنی بر تجدیدنظر در صورتی اتخاذ می شود که طفل یا نوجوان حداقل یک پنجم از مدت نگهداری در کانون اصلاح و تربیت را گذرانده باشد. رأی دادگاه در این مورد قطعی است. این امر مانع استفاده از آزادی مشروط و سایر تخفیفات قانونی با تحقق شرایط آنها نیست.
در این ماده آمده است که دادگاه می‌تواند بر اساس وضعیت رفتار شخص در کانون اصلاح و تربیت، یک بار در رای خود تجدید نظر کرده و مجازات وی را به یک سوم کاهش داده یا اجازه خروج از کانون اصلاح و تربیت را صادر کند.
مثلا اگر شخص به 9 ماه نگهداری در کانون اصلاح و تربیت مجازات شده است، دادگاه بر حسب حسن اخلاق مجرم می‌تواند این زمان را به 3 ماه کاهش دهد. البته باید این نکته را در نظر داشت که طفل باید حداقل یک پنجم از مدت زمان مجازات را سپری کرده باشد.
ولی در مورد آزادی مشروط جرایم مخدر برای زنان، چنین تخفیفاتی در قانون وجود ندارد. به این معنی که زنان بالای 18 سال نیز مانند مردان از قانونی برابر برخوردار شده و هیچ شرایط یا مزایای ویژه‌ای برای آنان در نظر گرفته نشده است.
آزادی مشروط به کدام مجرمان مواد مخدر تعلق نمی‌گیرد؟
با اینکه آزادی مشروط برای تمامی جرایم تعزیری قابل استفاده است، ولی بر اساس قانون بعضی از مجرمان مواد مخدر نمی‌توانند از آزادی مشروط بهره‌مند شوند. اگر یک مجرم مواد مخدر شرایط زیر را داشته باشد، نمی‌تواند درخواست آزادی مشروط کند:
- در صورتی که شخص به اعدام محکوم شده باشد و بعدا مجازات وی کاهش پیدا کرده و به حبس ابد تغییر کرده باشد، وی نمی‌تواند درخواست آزادی مشروط کند.
- در صورتی که شخص در طول مدت آزادی مشروط خود مجددا مرتکب جرم قاچاق، پخش، تولید و انواع جرم‌های دیگر مربوط به مواد مخدر شود، نمی‌تواند مجددا درخواست آزادی مشروط کند.
علاوه بر دو مورد بالا، در ماده 45 قانون مبارزه با مواد مخدر که در سال 1396 به تصویب رسیده است، آمده که:
مرتکبان جرائمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند در صورت احراز یکی از شرایط ذیل در حکم مفسد فی الارض می‌باشند و به مجازات اعدام و ضبط اموال ناشی از مواد مخدر یا روانگردان محکوم و در غیر این صورت حسب مورد «مشمولین به اعدام» به حبس درجه یک تا سی سال و جزای نقدی درجه یک تا دو برابر حداقل آن و «مشمولین به حبس ابد» به حبس و جزای نقدی درجه دو و در هر دو مورد به ضبط اموال ناشی از جرائم مواد مخدر و روان گردان محکوم می‌شوند.
اگر فردی مشمول این قانون شود نیز نمی‌تواند درخواست آزادی مشروط خود را به دادگاه تسلیم نماید.
همچنین اگر فرد به یکی از اعمال زیر در زمان ارتکاب جرم دست زده باشد، از حق استفاده از آزادی مشروط بهره‌مند نخواهد شد:
- زمانی که فرد یا یکی از مباشرانش با اسلحه گرم به مقابله با ماموران بپردازد.
- زمانی که فرد به عنوان سردسته، پشتیبان مالی و یا سرمایه‌گذار از افراد زیر 18 سال یا مجانین برای ارتکاب جرم استفاده کند.
- زمانی که فرد مجموع سابقه مجازاتی بیش از 15 سال داشته باشد.